Allah Bizimle Beraberdir Ne Demek? Felsefi Bir Derinleşme
Bir Filozofun Bakışıyla Başlangıç
Bir filozofun gözünden bakıldığında, “Allah bizimle beraberdir” ifadesi yalnızca bir inanç cümlesi değil, aynı zamanda varoluşun anlamına dair derin bir metafizik sorgulamadır. Bu ifade, insanın evrendeki yerini, Tanrı’yla olan bağını ve bilginin sınırlarını anlamaya çalışan bir düşünce yolculuğunu temsil eder. Felsefi açıdan bakıldığında, bu sözün anlamı yalnızca teolojik değil; etik, epistemolojik ve ontolojik düzlemlerde de tartışılabilir. Çünkü “beraberlik” kavramı, insanın Tanrı’yla olan ilişkisini tanımlarken aynı zamanda varoluşun temel doğasını da açığa çıkarır.
Ontolojik Perspektif: Varlık ve Birlik
Ontoloji, varlığın ne olduğu ve nasıl var olduğu üzerine düşünür. Bu bağlamda, “Allah bizimle beraberdir” ifadesi, Tanrı’nın varlığının insanın varlığıyla nasıl bir ilişki içinde olduğunu sorgular. Tanrı, yaratılmış her şeyin ötesinde aşkın (transandantal) bir varlık mıdır, yoksa her şeyin içinde içkin (imanent) bir şekilde mi bulunur?
Bu sorunun cevabı, insanın evrenle olan bağını da belirler. Eğer Tanrı yalnızca aşkın bir varlıksa, “beraberlik” kavramı sembolik bir anlam taşır; Tanrı, insanla doğrudan temas etmez, ama insanın bilinci ve inancı aracılığıyla ona rehberlik eder. Ancak eğer Tanrı içkin bir varlıksa, o zaman her an, her yerde bizimle “beraberdir” — varlığın kendisi, Tanrı’nın yansımasıdır.
Bu durumda “beraberlik” ontolojik bir yakınlık, yani varoluşun özüyle Tanrı’nın birliği anlamına gelir. Varlık Tanrı’dan bağımsız değildir; her şeyin içinde bir “ilahî iz” bulunur. Bu düşünce, hem İslam düşüncesinde vahdet-i vücûd anlayışına, hem de Batı felsefesinde Spinoza’nın “Deus sive Natura” (Tanrı ya da Doğa) kavrayışına benzer bir derinliği taşır.
Epistemolojik Perspektif: Bilgi, İnanç ve İdrak
Epistemoloji, yani bilginin doğası üzerine düşünürken, bu ifadenin anlamı daha da karmaşık hale gelir. “Allah bizimle beraberdir” demek, insanın Tanrı’yı bilip bilemeyeceğine dair bir tartışmayı da gündeme getirir. Tanrı’nın bizimle beraber olduğu bilgisi, aklın ürünü müdür, yoksa inancın sezgisel bir ifadesi midir?
İnsan aklı, sınırlı bir varlık olarak sonsuz olanı kavrayabilir mi? Tanrı’nın bizimle beraber olduğunu “bilmek” gerçekten bilgi midir, yoksa sadece bir “iman hâli” midir?
Bu sorular, insan bilgisinin sınırlarını da test eder. Epistemolojik açıdan, Tanrı’nın beraberliği doğrudan kanıtlanabilir bir olgu değil, fakat insanın varoluşsal bilincinde deneyimlediği bir gerçekliktir. Bu nedenle, bu ifade bilgiyle değil, idrakle anlaşılabilir.
Yani insan, Tanrı’nın beraberliğini dışsal bir kanıtla değil, içsel bir farkındalıkla hisseder. Bu durum, sezgisel bilgi (intuitif bilme) kavramını gündeme getirir. Birçok filozof —özellikle Pascal, Kierkegaard ve Gazâlî— bu içsel sezgiyi, insanın Tanrı’yla olan ilişkisini anlamada akıldan daha güvenilir bir yol olarak görmüştür.
Etik Perspektif: Tanrı’nın Beraberliği ve Sorumluluk
Etik düzlemde, “Allah bizimle beraberdir” sözü insanın davranışlarını yönlendiren ahlaki bir bilinç durumunu ifade eder. Eğer Tanrı her an bizimle beraberse, o halde insan, her eyleminde bir gözetim ve sorumluluk bilinciyle hareket etmelidir. Bu beraberlik, yalnızca teselli veren bir inanç değil, aynı zamanda bir etik yükümlülük çağrısıdır.
Bu perspektif, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde sorumluluk duygusunu pekiştirir. Tanrı’nın bizimle beraber olduğu düşüncesi, insanın kötülükten uzak durmasını, adaleti gözetmesini ve vicdanıyla hareket etmesini gerektirir. Çünkü Tanrı’nın “beraberliği” aynı zamanda bir “şahitlik”tir. Bu beraberlik, insanın yalnızca kendi benliğiyle değil, tüm varlıkla kurduğu ahlaki bağın da farkına varmasını sağlar.
Sonuç: Felsefi Bir Davet
“Allah bizimle beraberdir” ifadesi, yalnızca bir teselli değil; ontolojik, epistemolojik ve etik düzlemlerde düşünülmesi gereken bir hakikattir. Tanrı’nın bizimle olması, varoluşun anlamını, bilginin sınırlarını ve insanın sorumluluğunu yeniden düşünmeye davet eder.
Bu ifade, insana hem güven hem de yükümlülük verir. Çünkü Tanrı’nın varlığı, insanın hem dayanağı hem de vicdanıdır.
Okuyucuya bir düşünce bırakmak gerekirse: Eğer Allah bizimle beraberse, biz gerçekten O’nunla beraber miyiz?
Yani insan, Tanrı’nın yakınlığını yalnızca duygusal bir inanç olarak mı yaşıyor, yoksa bu beraberliği davranışlarına, bilgisine ve varlık anlayışına dönüştürebiliyor mu?
Bu soru, felsefenin en kadim sorusunu yeniden gündeme getiriyor: İnsan, Tanrı’yla birlikte olduğunu bilerek nasıl bir yaşam sürmeli?