Tunceli İklimi Nasıl?
Hep bir yeri merak ettiğimizde, ilk sorduğumuz şey genellikle oranın iklimi olur, değil mi? “Tunceli’de iklim nasıl?” diye sorarken aklımda aslında bir iki şey canlanıyor. Tunceli, coğrafi yapısı ve yerel özellikleriyle bambaşka bir yer. Kendisini gezmeden önce insan, bu kadar farklı bir coğrafyadaki iklimin ne kadar sert ya da ne kadar yumuşak olabileceğini gerçekten tahmin edemez. Hele bir de İstanbul gibi nemli ve yoğun bir şehirde yaşıyorsanız, Tunceli gibi dağlık bir bölgenin havası size pek farklı gelebilir.
Tunceli’nin Coğrafyasının İklime Etkisi
Tunceli, Malatya, Erzincan ve Bingöl illeriyle çevrilmiş, yüksek dağlarla kaplı bir bölge. Yüksek rakım, tabii ki iklimi büyük ölçüde etkileyen bir faktör. Özellikle yazları, Tunceli’nin dağlık alanlarında sıcaklık oldukça düşer. Kışları ise, o dağlar karla kaplanınca, Tunceli’nin bir kısmı tam anlamıyla beyaz bir örtüyle kaplanır. Bu coğrafya, Tunceli’nin iklimine gerçekten benzersiz bir hava katıyor.
Hani bazen “İstanbul’da hava çok sıcak, Tunceli’de de bu kadar sıcak olur mu?” diye düşünürsünüz ya… İşte, burada aslında önemli olan şey, Tunceli’nin coğrafyasının her mevsimi nasıl şekillendirdiğidir. Tunceli’de kış aylarında gündüz 5-10 derece civarında iken, gece sıcaklık -10’ları bulabiliyor. Hani İstanbul’da gece saatlerinde bile hafif bir ılık rüzgar olsa da, burada kışın soğuğu kendini bambaşka hissettiriyor.
Yazın ve Kışın Tunceli İklimi
Yazın Tunceli’nin havası, İstanbul’un nemli sıcağından çok daha farklı. Hava sıcaklıkları 30 dereceye kadar yükselse de, dağlık alanlarda akşamları rüzgar esmeye başlayınca, serinlik hızla gelir. Yani, gün boyunca güneşin kavurduğu Tunceli’nin o dağlık bölgelerinde akşamları bir anda üzerinizi bir montla sarmak gerekebilir. Bu, alışık olmayan birine çok farklı gelebilir. Mesela bir yaz tatilinde Tunceli’ye gitmişsinizdir, gündüz sıcağında havuz keyfi yaparken birden akşam serinliğinde kendinizi kabana sarınmış bulabilirsiniz. Hava gerçekten aldatıcı olabiliyor.
Kış ise işin en sert kısmı. Gerçekten o dağların sarhoş eden güzellikleri, kışın bir anda sert bir hal alabiliyor. Kar yağışı, Tunceli’nin yüksek rakımlı bölgelerinde oldukça etkili. Tunceli şehir merkezi karla kaplandığında, dağ köylerinde durum çok daha zor olabiliyor. Özellikle ulaşımda sıkıntılar yaşanabiliyor. Hatta bazen yollar tamamen kapanıyor ve köyler dış dünyadan izole olabiliyor. Kar, bir yandan büyüleyici bir manzara yaratırken, diğer yandan hayatı zorlaştıran bir etken olabiliyor.
Tunceli İkliminde Değişim ve Gelecek
Şimdi gelelim bu iklimin gelecekte nasıl değişeceğine… Gerçekten Tunceli’de iklim değişikliğinin etkilerini görmek mümkün. Yüksek rakımlı bölgelerde, kışların eskisi kadar sert geçmediği, yazların ise daha sıcak olduğu gözlemleniyor. Son yıllarda bu bölgedeki yazların 35 dereceyi geçmesi, eski Tunceli havasından biraz uzaklaşıldığını gösteriyor. Gözlemlerimden, özellikle kışların daha az karla kaplandığını ve bu yüzden dağ köylerinde yaşamanın daha da zorlaştığını söyleyebilirim.
Bir arkadaşımın söylediği gibi, “Tunceli’nin kışları bir zamanlar çetin olurdu, ama şimdilerde kar yağışı bile geç geliyor.” Bu durum, tabii ki küresel ısınma ve iklim değişikliğiyle doğrudan ilgili. Dağlık bir bölge olan Tunceli, iklim değişikliğiyle birlikte iklimsel zorluklarla karşı karşıya. Geçmiş yıllarda kar yağışı erken gelirken, bugün bazen kış bitmeden karlar tamamen kayboluyor. Bu da hem tarım hem de günlük yaşam açısından önemli sorunlar yaratabiliyor.
Tunceli’nin Tarımına İklim Değişikliğinin Etkisi
Yüksek dağlar, bol yağış alan bölgeler ve soğuk iklim, Tunceli’yi tarım açısından da farklı kılıyor. Ama işte, iklim değişikliği burada da etkisini gösteriyor. Mesela, eskiden buğday ekimi yapılan bölgelerde kuraklık nedeniyle verim düşüşleri yaşanıyor. Özellikle meyve ağaçlarının yetişmesi, yazın gelen sıcaklarla birlikte zorlaşabiliyor. Aslında Tunceli’nin iklimi, sadece turistlerin ya da orada yaşayanların hayatını değil, bölgedeki üreticilerin yaşamını da etkiliyor.
Buradan hareketle, Tunceli’nin geleceği açısından büyük bir soru da şudur: Böylesine dağlık, sert ve soğuk iklimin etkilerini hissetmiş bir bölge, bu iklim değişikliği karşısında nasıl bir strateji geliştirebilir? İnsanlar, tarımsal üretimi sürdürebilmek için farklı yöntemlere başvurmalı. İklimsel değişikliklere karşı sürdürülebilir çözümler bulmak, şüphesiz bölge halkının ve yöneticilerin gündeminde olmalı.
Sonuç Olarak Tunceli İklimi ve Hayat
Tunceli iklimi, hem sert hem de büyüleyici bir yapıya sahip. Doğal güzellikleri, zengin coğrafyası ve mevsimsel değişiklikleriyle adeta bir yansıma gibi. Ama unutmamak lazım, bu sert iklim değişiklikleri, gelecekte daha da büyük bir sorun haline gelebilir. İnsanlar, iklimin etkilerini düşündükçe daha çok çözüm arayacak. Peki, ya siz? Tunceli’ye gitmeyi düşünüyor musunuz? Yüksek dağlar, sert kışlar ve yazın esen o serin rüzgarlar sizi de etkiler mi?